<p>Konuşma dili günlük hayatta kullanılan canlı dildir. Karşılıklı ve yüz yüze yapıldığı için büyük ölçüde dil kurallarına uyulmaz ve değişik sosyal çevrelerde konuşulduğu için kelimelerin kullanışında bazı ses ve söyleyiş farklılıkları görülür. Konuşma dili sözlü olduğu için kalıcı değildir zaman içinde kaybolup gider bu yüzden, konuşma dilinin eski dönemlerdeki özellikleri hakkında bilgi edinmek mümkün değildir konuşma dili nesillere bağlıdır. Gelişme seyri içinde çeşitli safhaları nesiller ile beraber yok olur, tarih akışı içinde çeşitli değişikliklere uğrar. Büyük değişiklikler Lehçe, daha kısmi değişiklikler Şive, çok az değişiklikler ise Ağız özellikleri olarak ortaya çıkmaktadır.</p> <p>LEHÇE: Bir dilden tarihi dönemlerde ayrılmış ve birbirine uzak coğrafi bölgelerde kullanılan çok farklı kullanış ve söyleyiş şekillerine lehçe denir. Buradaki farklılık sadece söyleyişte değil, dil kurallarının farklılığını da içine almaktadır. Türk anadilinden en eski tarihi dönemlerde ayrılmış ve günümüzde de kullanılmakta olan iki büyük Türk lehçesi Sibirya da ki Yakut Türklerinin kullandığı Yakutça ve Volga'nın dirsek yaptığı yerde Çuvaş Türklerinin kullandığı Çuvaş lehçesidir.</p> <p>ŞİVE: Daha yakın tarihi dönemlerde ayrılmış bir dilin lehçeye göre daha az farklı söyleniş şekilleridir. Buradaki farklılık dil kurallarındaki birkaç küçük farklılık, eklerin getirilişi ve bazı kelimelerin yerlerine başka kelimelerinin getirilmesi ile ses değişikliklerinden ibarettir. Yakut ve Çuvaş Lehçelerinin dışında günümüzde kullanılan yirmiye yakın Türk şivesi vardır. Bazıları: Azeri, Türkiye Türkçesi, Türkmen, Kırgız, Kazak vb. Türk şiveleridir.</p> <p>AĞIZ: Bir lehçenin birbirine yakın coğrafi bölgelerde kullanılan ve sadece ses değişikliklerine dayanan az farklı söyleniş şekilleridir. Türkiye Türkçesinde ondan fazla ağız vardır. Rumeli Ağzı, Ankara Ağzı, Konya Ağzı, Doğu Anadolu Ağzı gibi...</p> <p>Yazı dili ise medeniyet ve kültür dilidir. Yazının bulunması insanlık tarihi için çok faydalı olmuştur. Çünkü sözlü anlatım kalıcı değildir. Yazı ise hafıza görevi yapar, bir tespit aracıdır. Nesiller ile kaybolmaz aksine nesilden nesle geçerek önceki kültürlerin kalıcılığını sağlar. Belli bir medeniyet, kültür ve edebiyat meydana getirebilmiş milletlerin yazı dili olmuştur. Yazı dilinin kullanılmasında; dilin kurallarına büyük ölçüde uyulur. Yazı dili yazıya geçirildiği için meydana getirilen edebi metinleri inceleyerek o dilin tarihi gelişmeleri hakkında bilgi edinebiliriz. Yazı dili bir devlet dilidir. O devlet içinde yaşayanlarca resmi yazışmalar, basın-yayın ve öğretimde ortak bir dilin kullanılması gerekir. Herkes konuştuğu gibi yazacak olsa; yazıda hatta anlaşmada birlik ve beraberlik sağlanamaz. Ortak dil ortadan kalkar, ortak dil olmayınca ortak değer hükümlerine dayanan devlet ve millet de olmaz. Bu yüzden bir ülkede; konuşma ve özellikle yazı dili birliğini sağlamak ortak bir dili kullanmak çok önemlidir.</p> <p>Saygılarımla</p> <p>Kevser Topyıldız Küçük</p> <p> </p>