Felsefemde yok ötem, çünkü sırrı vahidim

Cem-i kesrette yekünen sıfır-ı mutlak olmuşum.

Yokluğumla aşikarım, ehl-i beyte aidim.

Secdemin şeklindeki ismi Muhammed şahidim…

2. Meşrutiyetin ilan edilmesi üzerine Kahire sokaklarında bayram havası eser. Neyzen Tevfik meşrutiyetin ilanını 3 gün 3 gece yanında çakaralmaz adını verdiği köpeği ile Kahire sokaklarında ve meyhanelerinde kutladıktan sonra 27 Temmuz 1908 günü İskenderiye limanında bindiği gemi ile Mısır’dan ayrılır.

Ailesi ve arkadaşları onu İzmir’de zengin olmuş biri olarak beklerken Neyzen bir kırık dökük bavul ve Çakaralmaz adını verdiği köpeği ile İzmir limanında karşılanır. İzmir’de ilk olarak Mevlevi haneyi ziyaret eder, Şeyh Nurettin ve Neyzen başı Cemal Bey ile görüşür. Vatanına dönen Neyzen artık ünü her yerde duyulmuştur lakin arkadaşlarından borç alacak kadar da fakirdir. İzmir ailesinin yaşadığı şehirdir fakat onun aklı İstanbul’dadır. Bir ay kaldıktan sonra 21 Ağustos 1908 günü İstanbul’a gelir.

İlk iş olarak İstanbul’da Hacı Mustafa’nın çayhanesine uğrar Mustafa Efendi kendisini milli kahraman gibi karşılar ve misafir eder. Can dostu arkadaşı hocası Akif ile çayhanede buluşur ve uzun uzun sohbetler ederek hasret giderirler. Mehmet Akif kendisini evinde misafir etmek istese de o kardeşi Şefik’in evinde kalmayı daha uygun bulur.

İstanbul’a döndükten sonra kendisine bir han odası kiralar.

Odanın adını da “Neyzen Yurdu” koyar.

İstanbul artık vatanıdır, anasıdır, arkadaşıdır, dostudur. 1910 yılında hocası Musa Kazım Efendi Şeyhülislam olur. Neyzen’i o yıllarda Talat paşa ile tanıştırır. Mısır’a sürgüne gittiğini ve mağdur olduğunu söyler. Paşa ile ilk karşılaşmalarında kendisine tahsilini sorar. Neyzen de paşam siz hangi mektepten mezun iseniz bende oradan mezunum deyince, (Paşa Orta mektep mezunudur) çok hoşuna gider ve sık sık buluşup neyini dinler ve ona bahşişler verir. Neyzen Paşa konağından ayrılınca aldığı bahşişlerin hepsini yolda gördüğü fakir ve yoksullara dağıtır kendisi yine beş parasız meyhanelerde dolaşır.

Mazhar Osman bu yıllarda Haydarpaşa Askeri hastanesi başhekimidir. Sık sık bu hastanede tedavi gören Neyzen, Mazhar Osman’ı çok sever ve onunla uzun uzun sohbetler eder.

Neyzen Tevfik askerliğini Birinci dünya savaşı yıllarında Ahmet Muhtar Paşa’nın yanında yapar. Mehter takımına şef olur. Bazen Paşa ile tartışır lakin Muhtar Paşa’nın kendisini çok sevmesi onu hoşlukla karşılamasına neden olur.

İstanbul sarayları artık Neyzen’in ney taksimleri ile huzur bulmaktadır. Alman İmparatoru 2. Wilhelm’in 1917 yılında İstanbul ziyaretinde Neyzen huzura davet edilir ve ney üfler. Sultan Reşat kendisine 30 altın verir. Saraydan ayrıldıktan sonra kendisine hediye edilen altınları Galata sokaklarında Rumeli’den gelen göçmenlere dağıtır.

İşte bizim Neyzenimiz böyle birisidir. Paraya, makama, mevkiye hiç önem vermemiştir. Yaşamı boyunca kendisi sefil bir hayat sürmüş ,sokaklarda yaşayan fakir, gariban insanlara önem vermiş, haksızlığın karşısında durmuş, nükteleri ile eleştirmiş, hiç kimseye boyun eğmemiştir.

Hakikat çıkmazı şu kahpe dünya

Bu yoldan zararla dönenler bilir

Bu yolu sırrıdır fırsatla sevda,

Tutuşup, parlayıp sönenler bilir.

Aldana, aldana bitirildi dinim,

Kalmadı düşmana, feleğe kinim,

Doğruyu söylersem çarpar yeminim,

Bu cengi pusuya sinenler bilir.

Durma sor halini hastanın sağın,

Tabii solacak gülleri bağın,

Hayatın içini kara toprağın,

Üstünden altına inenler bilir.

Geniştir ölçülmez hayalin çölü,

Karşımda her diri söylenen ölü,

Çok güçtür geçmesi bu sakar gölü,

Dümensiz gemiye binenler bilir…

Değerli okurlar Neyzen Tevfik Kolaylı kabına sığmaz, haksızlıkların karşısında dimdik durabilen, zamanın en üst düzey insanları tarafından sevilen, çoklarının sevgisini kazanmış hicvi, nükteleri ve en önemlisi bir kamışa verdiği hayat ile yaşamı boyunca arayışlar içinde olan bir kişilik. Uzun uzun yazmak sizlerle paylaşmak arzusu içinde İnşallah önümüz hafta da Neyzen, Cumhuriyet ve Atatürk konulu sohbetimizde buluşmak üzere şimdilik hoşça kalın.

İdris Anarat

9 Haziran 2015