BAFRALI ODİSYOS KAFKAS CEPHESİNDE 

1989 yılı 17 Nisanında, kısa dönem askerliğimi yapmak için Isparta’da konuşlanan 40. piyade alayına gitmiş, 2 aylık acemi eğitiminden sonra Van Erciş’te konuşlanan 10. piyade tugayına gönderilmiştim.

Erciş’te vatani görevimi yaparken hastalanmış Erzurum Fevzi Çakmak Hastanesine sevk edilmiştim.

Fevzi Çakmak Hastanesi Ruslardan kalma çok sağlam ve güzel bir mimariye sahip. Erzurum’da buna benzer oldukça fazla yapı var.

Tedavi gördüğüm bu hastanede vakit geçmek bilmiyordu... Sık sık odamdan dışarı çıkıp, hastaneyi geziyordum. 

Burada en çok ilgimi çeken yer ise hastanenin girişiydi. 

Hastanenin girişinde büyük bir pano vardı ve panonun üzerinde Kafkas Cephesinde şehit olan subaylarımız adları yazıyordu.

Şehit subaylarımızın isimlerinin altında ise memleketleri yazıyordu.

Vaktim çoktu ve hepsini sıra ile okumaya başladım. Bir de ne  göreyim, doğup büyüdüğüm memleketim Bafra’nın da adı orada yazılıydı.

Benim şehrimden de bir şehit vardı.

Erzurum Fevzi Çakmak Hastanesinin girişindeki panoda, Kafkas Cephesi şehitlerinin isimlerinin yazılı olduğu panoda Bafralı bir şehit vardı. 

Ne varki, adı duyduğum, alışılmış isimlerden değildi.

Odisyos Hacısava...

İsmi o gün bana ne kadar garip gelse de, o bir Bafralıydı.

Adını not almaya dahi gerek görmedim, adeta hafızama kazıdım.

1989 yılı Aralık ayında terhis olup memleketime dönmüştüm. 

Odisyos Hacısava’nın kim olduğunu öğrenmeliydim. Odisyos’un hikayesini öğrenmek bana borç olmuştu.

İşim çok zordu, o günlerde bugünkü gibi bilgi kaynaklarına ulaşmak kolay değildi. Çok araştırmam, çok okumam, bilgi toplamam gerekiyordu.

Yetersiz bilgi kaynaklarına rağmen yılmadım ve Odisyos Hacısava’ya ve ailesine ulaşmaya başladım.

Şimdi size Bafralıların az bildiği tarihi bir gerçeği ve Erzurum’da karşıma çıkan hemşerim Odisyos’un hikayesini yazıyorum.

Samsun’daki başta tütün, kereste ve havyar ticaretinden istifade etmek isteyen Rum tüccarlar, 1850’li yıllardan itibaren Kapadokya Bölgesinden Samsun’a göç etmeye başlamıştı.

Kayseri’den, Osmanlının havyar ticaretinin tamamına hakim olan Nevşehir’in Sinasos kasabasından ve Niğde’nin Andaval, Fertek gibi kasabalarından Samsun’a göç eden yaklaşık 150 Rum aile tütün başta olmak üzere, kereste ve havyar ticaretine sahip oldular.

Kapadokya Bölgesinden gelerek, Samsun’un ticari hayatına yön vermeye başlayan tüccarlar, Avrupa’nın birçok ülkesine de ihracat yapmaya başlamıştı.

1869 yılına kadar her şey mükemmel giderken büyük bir talihsizlik sonucu Samsun’un neredeyse tamamına yakını, çıkan bir yangında küle dönmüş, zamanın Osmanlı Hükümeti ve Samsun Belediyesi aldığı geçici iskan kararıyla Kapadokya’dan gelen Rum tüccarları Bafra’ya iskan etmişti.

Kapadokyalı Rum tüccarların bir kısmı zaten morina balıklarının havyarını işlemek için Bafra’ya yerleşmişlerdi. 

Bu iskan kararı ile geçici bir süre için de olsa Andavallıoğulları, Yelkencioğulları, Dilmitoğlu aileleri gibi Hacısava ailesi de Bafralı olmuştu.

Bafra’nın ticari hayatına büyük katkı sağlayan Rum tüccarlar, kendi adlarını taşıyan bankalar dahi kurmuşlardı.

Onların döneminde Bafra’da kriket oynanıyor, tiyatro açılıyor, 33 tane gazino işletiliyordu.

Refah seviyesi artan aileler çocuklarının eğitimine büyük önem veriyor, çocuklarını gerekirse yurt dışına eğitime gönderiyorlardı.

Hacısava ailesi de oğulları Odisyos’u tıp eğitimi için Fransa’ya yollamıştı. Odisyos tıp eğitimini bitirerek Bafra’ya ailesinin yanına döndüğünde ailede büyük bir mutluluk yaşanmış ama bu mutluluk uzun sürmemişti.

Koskoca Osmanlı imparatorluğu artık zor günler yaşıyordu. Diğer doktorlar gibi Odisyos da zorunlu askerlik hizmetine tabi tutulmuş, Kafkas Cephesine gönderilmişti.

Dr. Odisyos, Kafkas Cephesinde şehit olmuştu. 

Odisyos’un doğduğu topraklarda dış mihrakların kışkırtması ile artık savaş çığlıkları atılıyordu. 

Oysa Odisyos, o topraklar için şehit olmuştu.

Artık Hacısava ailesi için her şey ters gidiyordu. Çok iyi geçindikleri komşularıyla düşman olmuş, çeteler ortalığı kana bulamışlardı.

70 Yıldır Samsun’da ve Bafra’da yaşayan Kapadokyalı Rumların Türkiye’yi terketmesi istenmişti. 

Hacısava Ailesi, oğulları Odisyus’un doğduğu Bafra’dan ve şehit olduğu Türkiye’den göçe zorlanmıştı.

1923 yılı Ocak ayında alınan Halkların değişimi kararı diğer adıyla Mübadele kararı, Rumlar için çok ağır ve üzücüydü. 

Bu ülke için şehit verdikleri topraklardan göçe zorlanmış, hiç bilmedikleri Yunanistan’a doğru yola çıkmışlardı.

Hayat çok acımasızdı...

Odisyos artık bu toprakların şehidi olarak anılacak onlar ise bir komşu ülkenin vatandaşı bizim için yabancı olacaklardı.

Recep Yılmaz