Neyzen Tevfik Cumhuriyet ilan edildiğinde kardeşi Şefik Kolaylı’nın yanında Ankara’daydı.

1926 yılında Mustafa Kemal ile tanıştı kurtuluş savaşı ve Atatürk’ü öven şiirler yazdı.

13 Haziran 1926 günü Neyzen Tevfik Şair Eşref’in akrabalarından Balıkesir milletvekili Süreyya Beyin çocuklarının sünnet düğünü için Balıkesir’e gelmiştir. Aynı gün Atatürk’ünde bu düğüne katılacağını öğrenen Neyzen şu dörtlüğü Atatürk’e verir,

Sermedi bir iştialin şule fanisiyim

Türk’e ait ülkenin feryadı ruhanisiyim

Aldığım kafi bana Gazi ekberden nasip

Gölgesinde mabedi vicdanımın banisiyim.

Mustafa Kemal’e bu düğün vesilesi ile ney taksimlerinde bulunur. Atatürk, Neyzenin hem şiirini hem de ney üflemesini çok beğenir. Ayrılacakları zaman Neyzen Atatürk’ten yeni bir nüfus cüzdanı vermesini ister. Senin nüfus kaydın yok mu diye soran Atatürk’e paşam sizden evvel devlet varmıydı ki nüfus tezkerem olsun cevabını verir.

Zaman zaman kısa seyahatlere çıksa da artık mekanı devamlı İstanbul’da Mahzar Osman’ın Başhekimliğini yaptığı Bakırköy Akıl hastanesindeki kendisine tahsis edilen 21 nolu koğuştur. Bu koğuş ona özel hazırlamıştır.

Mehmet Akif 1926 yıllarında Mısır’a yerleşmiştir. Yıllar sonra Akif’in hasretini çeken Neyzen Tevfik can dostunu ziyaret için 1928 yılında Mısır’a gitmiştir. İskenderiye’ye ulaşınca bir meyhaneye girer iyice sarhoş olduktan sonra bir trene binerek Hilvan’da ikamet eden Akif’in evinin kapısını çalar. Mehmet Akif zil zurna sarhoş olarak Neyzen’i karşısında görünce eve almadan bir daha içmemesi ile ilgili kendisinden söz alır. Bir yıla yakın Mısır’da Akif’in yanında kalır.

Her ne kadar Mehmet Akif’e içmeme sözü verse de yerine getiremeyen Neyzen bir yolunu yordamını bulur ve dostunu üzmeden işi tatlıya bağlayarak içkisini içer. Tövbelerin bozulması üzerine Mehmet Akif Neyzen’e yazdığı “Derviş Ahmet” şiirinin sonunu şu sözlerle ile tamamlar.

Sen ne cevhersin, a devletli, ne cansın bilsen

Aba altındaki sultanlara sultansın sen,

Sen ki Kevser dağıtan Haydar’a kulsun ancak

Sana ısmarlamayan kimlere ısmarlayacak.

Hadi evlat, Dede sultan ne içer bir sor ki,

Doldurun dervişe benden iki binlik, Yorgi…

Bu nasıl bir Aşk ve sevgidir ki Yorgi’nin meyhanesine kadar Neyzeni vazgeçirmek için takip eden o büyük insan Milli şair Mehmet Akif bu gönül dostuna içkisini ısmarlar.

Değerli okuyucularım inanın Neyzen Tevfik Kolaylı’nın hayatını, incelerken yıllardır hayretlere düşmüşümdür.

Nasıl bir yaşam, Tasavvuf, İlim, edebiyat, felsefe, şiir ve ney. Beyler, paşalar, edebiyatçılar, siyasetçiler bunun yanında fakirler, berduşlar, sarhoşlar, serseriler. Kendisine aşık olan Milli şairler, Allah dostları, gönül insanları.

1930’lu yıllarda İstanbul Valisi Mustafa Üstündağ tarafından konservatuara hoca olarak atanmıştır. Atatürk düşmanlığı yapan bazı kişilere şu şiiri ile cevap vermiştir.

Ne ararsın Tanrı ile aramda

Sen kimsin ki orucumu sorarsın

Hakikaten gözün yoksa haramda

Başı açığa niye türban sorarsın

Rakı, şarap içiyorsam sana ne 

Yoksa sana bir zararım içerim.

İkimiz de gelsek kıldan köprüye

Ben dürüstsem sarhoşken de geçerim.

Esir iken mümkün müdür ibadet?

Yatıp kalkıp Atatürk’e dua et.

Senin gibi dürzülerin yüzünden,

Dininden soğuyacak bu millet.

İşgaldeki hali sakın unutma,

Atatürk’e dil uzatma sebepsiz

Sen anadan yine çıkardın,

Baban kimdi bilemezdin şerefsiz…

Uzun zamandır sizlerle Neyzen Tevfik Kolaylı’nın hayatını paylaşmaya çalıştım. Neyzeni her yönü ile anlatmak sayfalarca yazmakla bitmez. Önümüz hafta içersinde son bölümü de kaleme alarak başka konu ve kişiliklerle beraber olmak üzere, şimdilik hoşça kalın.

Saygılarımla…

Not: Daha sonra Neyzen'i araştırırken bu şiirin Mutlu Çelik Bey'e ait olduğunu öğrendim. 

İdris Anarat