Diyabette farkındalıkta ‘Hemşire Yılı’

OMÜ Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ramis Çolak, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü nedeniyle açıklamalarda bulundu. Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabetin her geçen gün görülme sıklığının arttığını belirten Prof. Dr. Çolak, “Diyabet, küresel sağlık harcamalarının yüzde 12’sinden sorumlu olduğu gibi diğer birçok sağlık sorununu da beraberinde getirmektedir. Uluslararası Diyabet Federasyonu verilerine göre, 2019’da 463 milyon yetişkin birey, yani 11 yetişkinden 1’i diyabetlidir. 2040 yılında bu sayının 642 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Diyabetli her 2 yetişkinden 1’ine yaklaşık 232 milyon tanı konulmamıştır. Her 6 canlı doğumdan 1’ine yaklaşık 20 milyon gebelikte yüksek kan şekerinden (hiperglisemi) etkilenmektedir. Diyabet 2019’da en az 760 milyar dolarlık, küresel sağlık hizmetlerine ayrılan payın yüzde 10’una denk gelmektedir, sebep olduğu gibi yine aynı yıl içinde 4.2 milyon kişinin ölümüne sebep olmuştur” dedi.
Dünyada her 6 saniye 1 kişinin bu hastalık nedeniyle hayatını kaybettiğini dile getiren Prof. Dr. Ramis Çolak, “Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması-II (TURDEP-II) sonuçlarına göre, ülkemizde diyabet görülme sıklığı yüzde 13.7, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre ise Türkiye’de bu oran yüzde 13.2’dir. Dünya genelinde her 6 saniyede 1 kişi diyabet nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Diyabet tedavi ve takip edilmediği takdirde; kalp krizi, inme, körlük, böbrek yetmezliği ve diyabetik ayak gibi sonuçlar doğurabilir. İnsülinin keşfini gerçekleştiren ve böylelikle diyabetin tıbbi tedavisine olanak sağlayan Dr. Frederick G. Banting’in doğum günü olan 14 Kasım aynı zamanda Dünya Diyabet Günü olarak ilan edilmiştir” diye konuştu.

Dünya Diyabet Günü 2020: Hemşireler diyabette farklılık oluşturuyor
İç Hastalıkları Uzmanı Ramis Çolak, “Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF), Dünya Diyabet Günü için her yıl bir tema belirlemektedir. Bu yılki ‘Hemşire ve Diyabet’ teması ile hemşirelerin diyabetle yaşayan insanları desteklemede oynadıkları önemli rol hakkında farkındalık oluşturmayı amaçlıyor. Hemşireler şu anda küresel sağlık iş gücünün yarısından fazlasını yüklenmektedir. Çeşitli sağlık sorunları ile yaşayan insanları desteklemek için olağanüstü işler yapmaktadırlar. Hem diyabetle yaşayan hem de diyabet riski yüksek olan kişilerin hemşire desteğine ihtiyacı vardır. Diyabetle yaşayan insanlar çok sayıda zorlukla karşı karşıyadır. Diyabet hemşireleri bu zorlukların aşılmasında önemli bir eğitmen ve yol göstericidirler. Diyabetli kişilerin sayısı dünya çapında artmaya devam ettikçe, hemşirelerin ve diğer sağlık uzmanı destek personelinin rolü daha da önemli hale gelmektedir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları ve devletler, eğitim ve öğretime yatırım yapmanın önemini kabul etmelidir. Bu alanda özel eğitim almış hemşirelerin sayısı arttırılmalıdır” şeklinde konuştu.

Uluslararası Diyabet Günü tarihi
Uluslararası Diyabet Günü’nün geçmişinden bahseden Ramis Çolak, “Diyabete ilişkin sağlık endişelerinin artması ile 1991’den beri Uluslararası Diyabet Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütü iş birliği ile Uluslararası Diyabet Günü olarak kabul edilmiştir. Bu özel gün, dünya çapında şeker hastalığı olan ve diyabet riski taşıyan milyonlarca insanın daha fazla bilgi edinmek, bilgi paylaşmak ve durum hakkında farkındalık yaymak için bir araya geldiği uluslararası bir etkinlik olarak kabul ediliyor” ifadelerini kullandı.

Tema ve 2020 için temel mesajlar: Hemşire Yılı
2020 Dünya Diyabet Günü temasının “Hemşire ve diyabet” olduğunu söyleyen Prof. Dr. Çolak, “Kampanya hemşirelerin diyabetle yaşayan insanları desteklemede oynadıkları önemli rol hakkında farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre; Hemşireler, sağlık çalışanlarının yüzde 59’unu oluşturmaktadır. Küresel hemşirelik iş gücü 27,9 milyon olup, bunun 19,3 milyonu profesyonel hemşiredir. 2018’de küresel hemşire açığı 5,9 milyondu. Bu açığın yüzde 89’u düşük ve orta gelirli ülkelerde yoğunlaşıyor. 2030’a kadar meslekteki endişe verici eksikliklerin üstesinden gelmek için eğitilen ve istihdam edilen hemşire sayısının yılda yüzde 8 artması gerekiyor. WHO, 2030 yılına kadar Sosyal Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmak için gereken toplam yatırımın 3,9 trilyon ABD doları olduğunu tahmin etmektedir. Bu hedeflere ulaşılmasına yardımcı olmak için, Dünya Diyabet Günü’nün oluşumunda ve kasım ayı boyunca çeşitli medya desteği ve farkındalık faaliyetleri gerçekleştirilecektir” sözlerine yer verdi.
Kampanyanın iki ana mesajı olduğunu dile getiren Çolak bunları şu şekilde açıkladı: “Bunlardan birincisi ‘Hemşireler: diyabet için fark yaratın’. Topluluğun çok değerli bir üyesi olarak hemşireler, çok çeşitli sağlık sorunları ile yaşayan insanları desteklemek için olağanüstü işler yaparlar. Diyabetle yaşayan veya durumu geliştirme riski taşıyan kişilerin de desteğine ihtiyacı vardır. Diyabetle yaşayan insanlar bir dizi zorlukla karşı karşıyadır ve hemşireleri onları destekleyecek becerilerle donatmak için eğitim çok önemlidir. İkincisi ise ‘Diyabetliler: hemşireler fark oluşturur’. Diyabetli kişilerin sayısı dünya çapında artmaya devam ederken, hemşirelerin ve diğer sağlık uzmanı destek personelinin rolü, durumun etkisini yönetmede giderek daha önemli hale geliyor. Hemşireler genellikle bir kişinin etkileşim kurduğu ilk ve bazen tek sağlık profesyonelidir ve bu nedenle ilk değerlendirme, bakım ve tedavinin kalitesi hayati önem taşır. Hemşireler şu alanlarda kilit rol oynar: Hızlı tedaviyi sağlamak için diyabeti erken teşhis etmek, komplikasyonları önlemeye yardımcı olmak için diyabetli kişilere kendi kendine yönetim eğitimi ve psikolojik destek sağlamak, diyabeti önlemeye yardımcı olmak için tip 2 diyabet için risk faktörlerini ele almak. Bu sene Kovid-19 pandemisi geniş kapsamlı farkındalık faaliyetleri yapmamıza engel olmasına rağmen sosyal mesafeye dikkat ederek dar kapsamlı ve sosyal medya aracılığı ile daha geniş kapsamlı eğitim faaliyetleri yürütülmesi planlanmaktadır.”